Wycieczka do Pracowni Konserwacji Papieru i Malarstwa na Zamku Lubelskim
Cykliczne, integracyjne spotkania pod hasłem „Wystawa i strawa” stały się już tradycją wśród członków i sympatyków Lubelskiego Oddziału Towarzystwa Nauczycieli Bibliotekarzy Szkół Polskich. Tym razem, w piątkowe popołudnie 19 stycznia 2024 r., grupa 22 bibliotekarzy udała się na niezwykle fascynującą wycieczkę do Pracowni Konserwacji Papieru i Malarstwa w Muzeum Narodowym w Lublinie mieszczącym się na Zamku Lubelskim. Wydarzenie to było nie tylko inspirującą odmianą od naszej codziennej pracy w bibliotece, ale również szansą na zdobycie cennych informacji na temat technik konserwacji papieru i malarstwa.
Pracownia Konserwacji Papieru była pierwszym miejscem, które mieliśmy przyjemność odwiedzić. Tam, pod czujnym okiem doświadczonej pani konserwator – Magdaleny Niedźwiadek, poznaliśmy tajniki przywracania do życia wiekowych dokumentów. Wrażenie zrobiło na nas zastosowanie specjalnych substancji chemicznych, takich jak neutralne kleje, mające na celu wzmocnienie i ochronę papieru przed dalszym zniszczeniem. Kolejnym stosowanym tam procesem jest bezpiecznie odkwaszanie na sucho dokumentów, ilustracji, map, plakatów oraz innych materiałów papierowych. Metoda ta nie tylko pozwala odkwasić dokument, ale przy okazji nie niszczy podkładów, klejów i farb zastosowanych do jego produkcji. Dowiedzieliśmy się również, że konserwatorzy pracują z wielką precyzją, starając się zachować oryginalny charakter dokumentów, jednocześnie chroniąc je przed dalszą degradacją, szkodliwym wpływem światła, wilgoci czy szkodliwych owadów.
W Pracowni Konserwacji Papieru zabiegom konserwatorsko-restauratorskim poddawane są obiekty na podłożu papierowym, które zostały wykonane w różnych technikach artystycznych. Są to: grafiki, rysunki, pastele, akwarele, plakaty, gwasze, dokumenty, książki, mapy, fotografie, a także globusy. Stopień ich zniszczenia jest bardzo różny, od zakurzenia i zabrudzenia powierzchniowego, poprzez rozmaitej wielkości ubytki, zagniecenia, rozdarcia, zaplamienia, zacieki oraz zainfekowania grzybami. Oprócz konserwacji zniszczonych dzieł konserwatorzy wykonują oprawy, takie jak passe-partout oraz indywidualne opakowania ochronne (koperty, obwoluty i pudła).
Następnie przenieśliśmy się do części poświęconej konserwacji malarstwa. Tutaj spotkaliśmy się z wyjątkowymi technikami przywracania blasku i pierwotnej świetności obrazom, które przetrwały czasami wiele stuleci. Pracownia wyposażona była w zaawansowane narzędzia, m.in. mikroskopy, co pozwala na dokładne analizowanie struktury malowideł. Konserwatorzy korzystają z delikatnych pędzli i specjalnych roztworów, aby usunąć warstwy brudu czy złogów, które z biegiem lat osadziły się na płótnach. Największą gratką dla nas było zobaczenie dzieł znanych mistrzów w trakcie konserwacji.
W Pracowni Konserwacji Malarstwa restauruje się obrazy malowane w różnych technikach malarskich na różnorodnych podłożach, m.in. na płótnie, desce, sklejce, dykcie. Zabiegi konserwatorskie, którym są poddawane dzieła sztuki, to oczyszczanie, wzmacnianie, konsolidacja poszczególnych warstw technologicznych, uzupełnianie i zabezpieczanie. Pracownicy zajmują się również konserwacją ram historycznych, wykonanych w różnych technikach pozłotniczych, często bogato zdobionych, złoconych czy pokrytych foliami srebra.
Dla nas, bibliotekarzy, wizyta w pracowniach konserwatorskich Muzeum Narodowego w Lublinie była doświadczeniem nie tylko edukacyjnym, ale i duchowym. Dowiedzieliśmy się, jak ważna jest praca konserwatorów w utrzymaniu dziedzictwa kulturowego i jak wiele trudu wkładają w przywracanie do życia historycznych dokumentów oraz dzieł sztuki. Wrażenia z wizyty na Zamku Lubelskim na pewno poszerzą naszą wiedzę, która może okazać się przydatna także w naszej codziennej pracy z zasobami bibliotecznymi.
Po tej wspaniałej uczcie duchowej przenieśliśmy się w gościnne progi pobliskiej restauracji Cafe Qulturalna, gdzie można było wymienić między sobą wrażenia i doświadczenia, czyli kontynuować integrowanie się. W bardzo miłym gronie mieliśmy szansę lepiej się poznać, dobrze zjeść i uspokoić emocje po tak niezwykłej wycieczce. Rozmowom nie było końca do późnych godzin wieczornych. Część z nas miała także okazję zobaczyć występ mistrzów improwizacji oraz inteligentnego dowcipu – Poławiacze Pereł Improv Teatr, którzy w tym samym czasie bawili publiczność w Qulturalnej.
Na zakończenie bardzo dziękujemy Piotrowi Królowi z Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej im. KEN w Lublinie, który był pomysłodawcą i organizatorem tego fantastycznego przedsięwzięcia.
