Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Komisji Edukacji Narodowej

Kalendarium

Idea zakładania bibliotek pedagogicznych ściśle wiązała się z trudną sytuacją społeczno-gospodarczą, w jakiej znalazła się Polska po okresie zaborów i 123-letniej niewoli. Ważnym zadaniem władz oświatowych odrodzonego państwa było podniesienie poziomu oświaty w społeczeństwie i przygotowanie kadry nauczycielskiej. Pedagogom należało zapewnić przede wszystkim literaturę niezbędną do nauczania oraz doskonalenia zawodowego. Misję wspierania nauczycieli w pracy dydaktyczno-wychowawczej powierzono bibliotekom pedagogicznym.

1927
Z inicjatywy Janiny Komornickiej, wizytatora oświaty pozaszkolnej, 6 kwietnia powstaje Centralna Biblioteka Pedagogiczna Kuratorium Okręgu Szkolnego Lubelskiego. Kierownikiem placówki zostaje J. Komornicka. Biblioteka zaczyna funkcjonować w małym pomieszczeniu w gmachu Kuratorium przy ul. 3 Maja 6.

"Głos Lubelski" z 7 kwietnia 1927 r. informuje:

Wczoraj 6 b.m. została otworzona przy Kuratorjum tutejszem czytelnia czasopism pedagogicznych i naukowych, oraz bibljoteka dla nauczycieli ze szkół powszechnych, oraz średnich zarówno państwowych jak i prywatnych. Czytelnia zaopatrzona jest w 28 czasopism polskich, 4 niemieckich i 6 francuskich i czynną będzie dwa razy w tygodniu (wtorki i czwartki od g. 7-ej do 9-ej). Biblioteka zaopatrzona jest w 1104 dzieł (2000 tomów) i wydawać będzie książki w każdą środę od godz. 7-ej do 9-ej.

1930-1932
W 1930 r. kierownictwo obejmuje Emilia Markiewicz-Białkowska. Placówka gromadzi publikacje z zakresu metodyki nauczania poszczególnych przedmiotów w szkole powszechnej i średniej, dzieła pedagogiczne, podręczniki do egzaminów praktycznych, wydawnictwa dotyczące oświaty pozaszkolnej. W 1932 r. zarejestrowano 809 czytelników.

1933-1934
W 1933 r. ukazuje się drukowany "Katalog Centralnej Biblioteki Pedagogicznej Kuratorium Okręgu Szkolnego Lubelskiego". Na jego podstawie zamiejscowi czytelnicy mogą zamawiać książki drogą pocztową.
W roku szkolnym 1933/34 z wypożyczalni skorzystało 7 700 osób, z czytelni – 3 556.

1936
CBP organizuje ruchome komplety książek dla młodzieży i wyposaża nimi szkoły powszechne Lublina i okręgu. Placówka prowadzi scentralizowany zakup książek do bibliotek wszystkich typów szkół, zapewniając w ten sposób właściwe kształtowanie księgozbiorów. Powstają dwa oddziały CBP: w Chełmie i w Zamościu.

1937
Biblioteka przeprowadza się do lokalu przy ul. Pierackiego 1 m. 7 (obecnie I Armii Wojska Polskiego 1). W zbiorach znajduje się 11 836 dzieł oraz 170 roczników czasopism. Liczba czytelników wynosi 1 419. Ukazuje się t. 2 "Katalogu Centralnej Biblioteki Pedagogicznej przy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lubelskiego" za lata 1933-1937.

1939
Lokal CBP zajmują wojska niemieckie. Kierownictwo Biblioteki oddaje do przechowania ok. 60% zbiorów czytelnikom-nauczycielom oraz pracownikom Kuratorium. Pozostała część księgozbioru zostaje wywieziona do gmachu Muzeum Lubelskiego przy ul. Narutowicza 4, gdzie z zagrabionych zbiorów bibliotek Lubelszczyzny organizowana jest Państwowa Biblioteka Niemiecka. Księgozbiór CBP uznany zostaje za bezwartościową makulaturę i przeznaczony do zniszczenia. Skonfiskowane dzieła ocalały dzięki polskim bibliotekarkom i magazynierowi CBP, zatrudnionym w bibliotece niemieckiej.

1944
Biblioteka wznawia działalność pod kierownictwem Agnieszki Ławrowskiej. Ocalałe zbiory wracają do siedziby w gmachu Kuratorium przy ul. Pierackiego 1. Stopniowo napływają książki od czytelników – wypożyczone przed wojną oraz oddane na przechowanie. W chwili ponownego otwarcia książnicy zbiory liczą 8 tys. wol. Placówka utraciła podczas wojny 5,5 tys. tomów. Zaginął m.in. dział beletrystyki, bogaty zbiór bibliografii zagadnieniowych i niemal cały zbiór czasopism. Całkowitemu zniszczeniu uległ katalog alfabetyczny i kartoteka zagadnieniowa, z katalogu działowego i ksiąg inwentarzowych pozostały szczątki. Jedynym źródłem informacji o przedwojennym księgozbiorze stały się 2 tomy drukowanego katalogu CBP.

1946
Biblioteką kieruje Helena Wolańska, której zasługą jest m.in. utworzenie katalogów alfabetycznego i rzeczowego. Łącznie ze zwróconymi przez czytelników książkami i bieżącymi nabytkami, zbiory liczą około 11 tys. wol.

1951
Na mocy Zarządzenia Ministra Oświaty z dnia 21 maja 1951 r. (Dz. Urz. Min. Ośw. Nr 10, poz. 116) centralne biblioteki pedagogiczne zostają przekształcone w pedagogiczne biblioteki wojewódzkie i otrzymują statut. W myśl statutu są to biblioteki specjalne, dostępne dla nauczycieli, pracowników oświaty i nauki oraz dla osób przygotowujących się do zawodu nauczycielskiego.
Dyrektorem Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Lublinie zostaje Wacław Szreniawski. Powstają filie w Białej Podlaskiej, Chełmie, Hrubieszowie, Łukowie, Tomaszowie Lubelskim i Zamościu. Do 1960 r. tworzone są kolejne filie - w Biłgoraju, Krasnymstawie, Kraśniku, Puławach, Radzyniu Podlaskim, Włodawie, Lubartowie, Parczewie, Bełżycach, Bychawie, Janowie Lubelskim, Opolu Lubelskim.

1956-1958
W 1956 r. stanowisko dyrektora obejmuje Krystyna Lisowska. Na koniec 1958 r. zbiory liczą 45 707 wol. Trzon stanowi pedagogika oraz nauki pokrewne, literatura naukowa, popularnonaukowa, klasyka literatury pięknej, lektury szkolne. Biblioteka prenumeruje czasopisma pedagogiczne, przedmiotowo-metodyczne, kulturalno-oświatowe, społeczno-literackie, artystyczne, popularnonaukowe oraz prasę codzienną.
W 1958 r. zarejestrowano 2 069 czytelników.

1964
Z Biblioteki korzysta ponad 60% ogółu nauczycieli województwa lubelskiego. Łącznie w PBW i filiach zarejestrowano 11 660 czytelników. Księgozbiór biblioteki centralnej wraz z 18 powiatowymi bibliotekami pedagogicznymi liczy 185 598 wol.

1969
Zarządzeniem Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego z dnia 21 maja 1969 r. (Dz. Urz. Min. Ośw. i Szkol. Wyż. Nr B-8, poz. 65) biblioteki pedagogiczne wojewódzkie i powiatowe otrzymują odrębne statuty. Wraz z działami nauczycielskimi bibliotek szkolnych tworzą resortową sieć bibliotek pedagogicznych.

1970
Pod względem zasięgu i średniej wypożyczeń biblioteki pedagogiczne Lubelszczyzny znajdują się w czołówce krajowej. Do wzrostu zainteresowania literaturą pedagogiczną przyczynia się przeprowadzany w woj. lubelskim przez Instytut Pedagogiki w Warszawie eksperyment oświatowo-pedagogiczny, mający na celu modernizację systemu nauczania. Spośród ponad 3,5 tys. studiujących nauczycieli z lubelskiego okręgu szkolnego, z bibliotek pedagogicznych korzysta ponad 2,5 tys. osób. Ponad 63% czytelników stanowią nauczyciele wiejskich szkół podstawowych. Księgozbiór bibliotek pedagogicznych woj. lubelskiego liczy ok. 270 tys. wol., z czego 45% to literatura pedagogiczna.

1971
Na początku roku PBW przenosi się z budynku przy ul. I Armii Wojska Polskiego (gdzie zajmowała 270 m kw.) do lokalu przy ul. Narutowicza 8. W nowej siedzibie placówka dysponuje powierzchnią 1 300 m kw. i przestronną czytelnią, w której nauczyciele i studenci znajdują klimat do spokojnej pracy naukowej.

1973
Dyrektorem zostaje Edward Machocki. Kuratorium Okręgu Szkolnego nadaje Bibliotece imię Komisji Edukacji Narodowej. Uroczystość nadania imienia odbywa się 14 października. Za zasługi dla rozwoju oświaty Biblioteka zostaje wyróżniona przez Ministra Oświaty i Wychowania pamiątkowym medalem "200-lecie Komisji Edukacji Narodowej" oraz złotą odznaką honorową "Zasłużonemu dla Lublina", przyznaną przez Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Lublinie.
W styczniu powołany zostaje Wydział Audiowizualno-Reprograficzny, do którego zadań należy gromadzenie i udostępnianie audiowizualnych pomocy dydaktycznych.

1975-1976
W wyniku reformy administracyjnej kraju filie w Białej Podlaskiej, Chełmie i Zamościu stają się pedagogicznymi bibliotekami wojewódzkimi, podporządkowana im zostaje część dotychczasowych filii PBW.
PBW w Lublinie od 1 czerwca 1975 r. ma pod opieką 8 filii działających na terenie okrojonego woj. lubelskiego – w Bełżycach, Bychawie, Dęblinie, Kraśniku, Lubartowie, Opolu Lubelskim, Puławach i Rykach.

1977
Z okazji jubileuszu 50-lecia Biblioteka zostaje uhonorowana przez Wojewódzką Radę Narodową w Lublinie odznaką "Za zasługi dla Lubelszczyzny". Wydany zostaje pamiątkowy ekslibris.

1980
Nowością w skali kraju staje się centralny zakup i centralne opracowanie książek dla filii. Biblioteka dokonuje zakupu lektur szkolnych i encyklopedii dla szkół województwa lubelskiego.
Stanowisko dyrektora obejmuje Józef Ciastek. Zbiory PBW wraz z filiami liczą 253 267 książek, 9 772 roczniki czasopism i 26 915 pomocy audiowizualnych.

1982
Następuje likwidacja filii w Dęblinie. W strukturze organizacyjnej PBW pozostaje 7 bibliotek filialnych.

1983
Zbiory PBW i filii liczą 276 464 wol. Z ogólnej liczby 14 582 nauczycieli zatrudnionych w szkołach województwa lubelskiego, z zasobów bibliotek pedagogicznych korzysta 69%.

1984
Odnotowuje się rekordową, najwyższą w dziejach Biblioteki, liczbę zapisanych czytelników– 7 478.

1985
PBW w Lublinie zajmuje 5. miejsce w kraju, pod względem liczby czytelników i 3. miejsce pod względem wypożyczeń.
Od marca 1985 r. dyrektorem jest Donata Wierzchucka, od lipca - Stanisław Bąk. Na koniec 1985 r. liczba zbiorów PBW wynosi 147 794 wol., 8 229 roczników czasopism, 30 768 jednostek inwentarzowych zbiorów specjalnych, w filiach ogółem – ok. 145,5 tys. wol. oraz 4 260 roczników czasopism.

1989
Z Biblioteki korzysta niemal 50% nauczycieli zatrudnionych w woj. lubelskim, stanowią 55,2% użytkowników PBW i filii.
Wydział Zbiorów Specjalnych (wcześniej Audiowizualno-Reprograficzny) uzyskuje zgodę Polskiego Radia i Telewizji na dokonywanie własnych nagrań audycji radiowych i programów Telewizji Edukacyjnej oraz na udostępnianie ich nauczycielom.
Zbiory PBW wraz z filiami liczą: 304 516 książek, 13 956 roczników czasopism oraz 30 865 jednostek zbiorów specjalnych.

1990
Zarządzeniem Kuratora Oświaty i Wychowania w struktury PBW zostaje włączone Muzeum Oświatowe w Puławach jako Filia Wydziału Zbiorów Specjalnych. Na zbiory Muzeum składają się fotografie, przedmioty, dokumenty, książki i czasopisma związane ze szkolnictwem i pracą nauczycieli.

1991-1992
Książnica boryka się z trudnościami lokalowymi. Właściciel budynku przy ul. Narutowicza 8 ogranicza powierzchnię użytkową Biblioteki, drastycznie wzrasta czynsz za wynajem.
Budżety PBW i filii zostają znacznie zmniejszone. Brakuje funduszy na zakup nowości i prenumeratę czasopism na dotychczasową skalę. Liczba nabytków stanowi zaledwie ok. 10% zakupów z początku lat 80. Mimo to liczba czytelników utrzymuje się na wysokim poziomie – wynosi 7 230. W latach 1990-1992 obowiązki dyrektora pełni Wiesław Pawłowicz, w 1992 r. dyrektorem zostaje Grażyna Stoma.

1993
Od września PBW staje się jednostką organizacyjną Lubelskiego Ośrodka Doskonalenia Pedagogicznego, dyrektor Grażyna Stoma pełni funkcję kierownika. Kurator Oświaty planuje likwidację filii i przekazanie księgozbiorów szkołom. Na łamach prasy lokalnej pojawiają się protesty środowiska oświatowego przeciwko rozproszeniu zbiorów PBW.

1995
Po likwidacji LODP Biblioteka odzyskuje status samodzielnej jednostki oświatowej. Dyrektorem ponownie zostaje Grażyna Stoma.

1997
Decyzją lubelskiego Kuratora Muzeum Oświatowe w Puławach, Filia Wydziału Zbiorów Specjalnych PBW, zostaje przekazane Schronisku Młodzieżowemu w Puławach.

1999
W wyniku reformy administracyjnej kraju w 1999 r. sytuacja formalno-prawna bibliotek pedagogicznych i ich filii ulega przeobrażeniom. Sejm RP przyjmuje ustawę o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego kraju, powstaje 16 nowych województw. Dokonuje się również zmian kompetencyjnych, od stycznia 1999 r. zostają podzielone zadania pomiędzy organami: prowadzącym i nadzorującym. Organem prowadzącym PBW w Lublinie i filie staje się Urzad Marszałkowski Województwa Lubelskiego, natomiast organem sprawującym nadzór pedagogiczny pozostaje Kuratorium Oświaty.

Placówka przeprowadza się do gmachu przy ul. I Armii Wojska Polskiego 1. Choć trwają tam jeszcze prace remontowe, w jednej z zaadaptowanych sal urządzona zostaje czytelnia. Udostępnia użytkownikom czasopisma oraz najnowsze zbiory, w szczególności materiały związane z wdrażaniem reformy oświaty. W strukturę PBW zostaje włączona, jako ósma filia, Biblioteka Pedagogiczna w Janowie Lubelskim.

2000 Biblioteka wznawia działalność w wyremontowanych pomieszczeniach kamienicy przy ul. I Armii Wojska Polskiego 1. Przy Wydziale Zbiorów Audiowizualnych utworzona zostaje Medioteka Języka Niemieckiego, której celem jest metodyczne wspomaganie nauczycieli języka niemieckiego.

2002 PBW, jako pierwsza z bibliotek w Polsce uzyskała certyfikat ISO 9001:2000 w zakresie gromadzenia i udostępniania książek, czasopism, zbiorów multimedialnych oraz udzielania informacji. W tym też roku w Bibliotece zostaje założona sieć komputerowa oraz stałe łącze internetowe. Wdrażany jest moduł opracowania zbiorów w programie MAK. 2004 Powstaje strona WWW Biblioteki i w trybie on-line udostępniony zostaje katalog książek. 2005 w ramach projektu współfinansowanego przez Unię Europejską przy Czytelni PBW powstaje Internetowe Centrum Informacji Miltimedialnej, wyposażone w serwer, sześć stanowisk komputerowych z dostępem do internetu oraz urządzenie wielofunkcyjne (drukarka + kopiarka + skaner).
2008 Jubileusz 80-lecia Biblioteki zostaje upamiętniony opracowaniem i wydaniem pierwszej w dziejach placówki monografii pt. "Nauczycielska książnica". 2011 Odnowienie certyfikatu według nowej normy ISO 9001:2008.
2012 PBW organizuje I Konferencję bibliotekarzy bibliotek pedagogicznych i szkolnych województwa lubelskiego "Internet i katalogi online źródłem informacji edukacyjnej", pod patronatem Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego. Konferencja odbyła się w Lubelskim Parku Naukowo-Technologicznym 18 października 2012 r. Partnerami konferencji byli Czytelnia on-line ibuk.pl oraz Sieć Księgarni Językowo-Edukacyjnych POLANGLO.
2013 Od marca Biblioteka udostępnia katalog książek w KaRo (Katalogu Rozproszonych Bibliotek Polskich). Wyszukiwarka KaRo pozwala na dostęp do informacji o zasobach wielu polskich bibliotek i daje możliwość sprawdzenia dostępności zbiorów w danym miejscu.
2014 Z dniem 31 sierpnia 2014 r. Uchwałą Nr XLIV/671/2014 r. Sejmiku Województwa Lubelskiego Filie naszej Biblioteki zostają zlikwidowane i przekazane jednostkom samorządu terytorialnego: w Bełżycach, Bychawie, Kraśniku, Lubartowie, Opolu Lubelskim, Puławach oraz Rykach. W strukturze PBW zostaje tylko Filia w Janowie Lubelskim. Odnowienie Certyfikatu Zarządzania Jakością wg normy ISO 9001:2008. We wrześniu stanowisko dyrektora PBW obejmuje Barbara Rzeszutko. 1 października uruchomiony zostaje elektroniczny system zamawiania książek. 2015-2016 Od 1 stycznia 2015 r. PBW zaczyna pracować w nowej strukturze organizacyjnej. Następuje reorganizacja Biblioteki. W związku z przypisaną bibliotekom pedagogicznym nową rolą - wspomaganiem szkół i placówek w realizacji zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, w tym w wykorzystywaniu technologii informacyjno-komunikacyjnej oraz bibliotek szkolnych, powołany zostaje Wydział Wspomagania Edukacji i Promocji. Dotychczasowe wydziały Biblioteki zostają zmodernizowane. Następuje reaktywacja Medioteki Języka Niemieckiego, wraz z podpisaniem umowy z Goethe-Institut w Warszawie. PBW otrzymuje Honorowy Certyfikat Jakości Lubelskiego Forum Twórczych Placówek Oświatowych (marzec 2016), nadany przez Lubelskiego Kuratora Oświaty za rok szkolny 2014/2015. 2017 W marcu System Zarządzania Jakością - funkcjonujący w PBW od 2002 r. - został oceniony i stwierdzono jego zgodność z wymaganiami nowej normy ISO 9001:2015. Przyznany Certyfikat obejmuje zakres: Gromadzenie i udostępnianie książek, czasopism, zbiorów multimedialnych oraz udzielanie informacji.

Menu

Kalendarium